Trang Đầu | Mục Lục | << Chương 3 | Chương 5 >> | Hướng Dẫn

Cho tới khi mùa cắt cỏ bắt đầu ở những cánh đồng quanh nhà, Duyên có rất nhiều thì giờ rỗi rảnh sau buổi học ở trường. Trong thời gian nầy, hầu như ngày nào nó cũng tìm lên núi để bầu bạn với ông già.

Nó đã tạc gần xong con ngựa gỗ. Đối với một đứa trẻ bằng tuổi nó thì đây quả là một tác phẩm nghệ thuật đáng giá. Con ngựa hình dáng lớn hơn là nó dự định lúc trước. Bờm ngựa tung bay trước gió, còn bốn vó như lướt trên mặt đất. Khi nhìn ngắm con ngựa, người ta nghĩ ngay đến một cái gì tượng trưng cho tốc lực và vẻ mềm mại uyển chuyển. Duyên đã mất nhiều công phu thì giờ vào con ngựa này. Nó đi quan sát mọi con ngựa trong khu vực quanh nhà để có thể ghi lại được chính xác mỗi đường gân thớ thịt.

Nó vẫn còn dư nhiều thì giờ, vì mãi đến hết ngày nghỉ làm mùa cỏ khô, nhà trường mới tổ chức cuộc chấm và phát giải thưởng. Tuy vậy, học sinh trong trường cũng đã bắt đầu bàn tán và phỏng đoán xem ai trúng giải.

Hầu hết nam sinh ủng hộ Mẫn, con trai ông già đưa sữa. Mẫn tạc hai con gấu đang leo lên một cây cột. Nó làm việc hăng lắm, và tác phẩm của nó cũng khá; tuy nhiên, theo Duyên nghĩ, người ta dễ dàng nhầm hai con gấu của nó với hai con chó hoặc với bất cứ con vật nào khác. Duyên nghĩ thầm vậy trong khi đứng nhìn ngắm tác phẩm của Mẫn, nhưng những đứa trẻ khác thì ca tụng rầm rầm.

"Con ngựa của ta thì không ai có thể nhầm lẫn được," Duyên nghĩ: "Nó là một con ngựa, và chỉ làm một con ngựa không hơn không kém." Nhưng ai nghĩ đến chuyện Duyên có thể đoạt giải, vì ngoài thầy giáo ra không ai biết nó đã đăng tên dự thi. Tính nó cả thẹn nên không dám kể lễ với mọi người; ngoài ra nó cũng còn sợ cái vẻ mặt khinh khỉnh và phớt tỉnh của các bạn nó nữa. Nhưng giờ đây, đứng nhìn hai con gấu của Mẫn, nó biết chắc là nó sẽ thắng. Không ai đoạt giải nầy của nó được. Nó hình dung thấy nó đang bước lên lãnh giải; mọi cặp mắt đều hướng về nó, ngạc nhiên và thán phục. Sau đây mọi người sẽ chú ý và muốn xem con ngựa của nó - và có lẽ nó sẽ được mọi người dành cho nhiều cảm tình hơn. Nghĩ đến nó mặt đỏ bừng.

Về các tác phẩm thi của nữ sinh, có nhiều ý kiến trái ngược nhau. Chị Măng làm đăng-ten rất đẹp, vì nhà chị có cửa tiệm làm đăng-ten, và chị đã tập làm đăng-ten từ khi mới năm tuổi. Má chị Lan là thợ may nên chị đã được dạy dỗ trong nghề từ khi còn nhỏ. Còn An thì là một cô bé có tài đan lát. Nội nó đã dạy nó đan những khi nó không phải đi học. Nó ngồi trên chiếc ghế đầu nhỏ, vừa trông chừng bé Danh vừa lẹ làng điều khiển mũi kim đan. Nội nó ngồi gần đó trong chiếc ghế bành, sẵn sàng chỉ bảo thêm mỗi khi cần thiết.

Tác phẩm mà An đưa dự thi là một chiếc áo len màu xanh thẩm nó đang cho bé Danh mặc vào những ngày Chúa nhật và ngày lễ. Quanh cổ áo và eo áo có đan những bông hoa núi màu sắc tươi sáng, rực rỡ. Nó chưa đan xong hẳn chiếc áo, nhưng đã là một tác phẩm đầy hứa hẹn, ai nấy đã trầm trồ khen ngợi khi thấy nó ngồi đan trong sân.

Các bạn nó nói, "Tao chắc giải nhất về tay mày rồi đấy, An ạ!" Rồi chúng tiếp, "Mọi người đều bảo làm cái áo như kiểu mày còn khó hơn làm đăng ten như kiểu con Măng nhiều."

Chính An cũng tràn trề hy vọng. Nó cần phải đoạt giải này quá. Vì có thế nó mới bù lại được những điểm kém về toán học. Hơn nữa, nếu nó đoạt giải, nội nó, ba nó và bé Danh sẽ hãnh diện sung sướng biết bao.

Tuy nhiên, không giống như Duyên, con An có rất ít thì giờ, vì ngoài giờ học ở trường ra nó luôn luôn bận rộn. Nay ngày nghỉ để cắt cỏ đã bắt đầu, tất cả trẻ con phải làm việc cùng với người lớn ở ngoài đồng từ sáng sớm đến tối mịt.

Vào mùa cắt cỏ, nhiều gia đình thường phải dàn xếp với nhau cho công việc được ổn thỏa. Một ông láng giềng đã có con trai lớn giúp đỡ công việc trong trại thì lên cánh đồng cỏ trên núi để chăm nom giùm đàn bò của ông Bình, còn chính ông Bình thì đi xuống cắt cỏ ở sườn đồi của mình. Sau khi cắt xong, ông vẫn sang cắt hộ cỏ trên đất của bà Mầu, vì bà Mầu là góa phụ, mà Duyên thì chưa đủ sức để sử dụng lưỡi hái.

Ở sườn đồi dốc đứng này không có máy kéo và máy xén, chỉ có những lưỡi hái cong cong xén cỏ soàn soạt ngoài đồng. Mỗi lần lưỡi hái đưa đi là có một số hoa đồng cỏ dại bị cắt xén đến tận gốc. Đi sau người đàn ông cầm lưỡi hái là đàn bà và trẻ con cầm bồ cào tí hon, vì không ai-ngoại trừ những đứa nhỏ quá chưa đi đứng vững-là không phải phụ giúp vào việc cắt cỏ để làm cỏ khô.

Ông Bình và con An ra sức làm việc. Họ có một khoảng đồng cỏ rộng lớn nơi sườn đồi, và họ không đủ tiền để mướn nhân công. Hai cha con thức giấc lúc trời mới rạng đông, trong khi khí hậu mát mẻ của sương sớm còn vương đọng trên hoa, và gà trong thung lũng vừa bắt đầu lên tiếng gáy. Lúc trời đã sáng rõ, nội và bé Danh mới theo họ ra đồng-Nội thì làm một cách khó khăn chậm chạp, còn bé Danh thì chẳng làm gì cả, vì nó không thể sử dụng cái bồ cào cùng một lúc với cái mạng gỗ. Nó chống nạng nhảy từng bước trong chỗ cỏ mới cắt, hoặc vùi mình trong đám cỏ đã đánh thành đống. Khi đã chơi chán và mệt, nó nằm ngửa trong ánh nắng ấm áp và ngủ thiếp đi theo nhịp điệu của lưỡi hái.

Ông Bình cắt cỏ ở vườn nhà ông trước hết, rồi mới tạt sang cắt cỏ trong vườn của bà Mầu. Việc cào cỏ lại thành đống, ông giao cho những người trong gia đình ông làm. Năm nay bà Mầu có chiều hơi thắc mắc, chỉ sợ vì thù hận mà ông không chịu sang cắt cỏ hộ nhà mình. Nhưng bà lo ngại điều ấy là thừa. Mội buổi sớm mai, thức giấc dậy, đứng nơi cửa sổ, bà nhìn thấy ông đang chăm chú làm việc. Cái lưng bóng nhẫy của ông đu đưa theo nhịp của lưỡi hái.

"Duyên ơi, mau lên", bà Mầu kêu, "Ông Bình đang cắt cỏ ở ngoài vườn rồi đấy-chạy mau ra và phụ ông chất đống lại đi."

Duyên vội chạy ra đồng. Nó ngượng nghịu chào ông Bình, hai mắt nhìn gián xuống đất. Nó thật chẳng làm việc với ông Bình, vì nó đã làm điều trái quấy đối với ông. Nó cố sức tránh xa ông, còn ông Bình thì đang bận việc cũng chẳng thiết gì chuyện trò. Vả lại, cắt cỏ hộ cho người láng giềng là một việc, còn nói chuyện với bé đã làm gãy chân con ông lại là một việc khác hẳn.

Vào giữa trưa, con An mang thức ăn đến cho ba nó, gói trong một khăn tay. Nó làm ngơ không để ý đến Duyên, còn Duyên khi nhìn thấy nó đi tới vội lủi ngay vào nhà.

Phải mất ba ngày, ông Bình mới cắt hết cỏ trong vườn nhà ba Mầu. Ngày thứ ba lại là một ngày nghỉ chót. Duyên, má nó và chị nó đang bận rộn quét dọn ngoài đồng trước khi Duyên phải trở lại trường học. Cả ba người đều ở hết ngoài đồng khi con An mang cơm tới cho ba nó như thường lệ. Nó cũng vội vã vì ngày hôm sau học sinh trong trường đã phải đem nộp các món đồ thủ công dự thi rồi, mà nó vẫn chưa xong hoàn toàn chiếc áo.

"Không biết mình có giật được giải ấy không?" An tự hỏi thầm. "Mình muốn lắm-nhưng dù cho không được đi nữa, bé Danh cũng vẫn có thêm một cái áo đẹp để mặc."

Đồng cỏ ở phía sau nhà Duyên. Trên đường về, An phải đi qua cửa trước nhà Duyên. Bữa ấy trời nóng nực, An thấy khác nước. Cái cửa dẫn từ hàng hiên vào nhà bếp vẫn để ngỏ như đang mời chào nó bước vào.

"Mình hãy vào đây uống một ly nước ở vòi máy đã." An vừa nói thầm vừa bước lên bực thềm. Việc nó làm không có gì lạ cả. Trước khi tai nạn xảy ra, nó vẫn vô ra bếp nhà bà Mầu như ở nhà nó vậy.

Nó leo hết bực hàng hiên bỗng đứng sửng lại trố mắt nhìn.

Ngay sát bên cạnh bao lơn có một cái bàn nhỏ, trên mặt bàn có những dụng cụ chạm khắc gỗ và những mảnh gỗ vương vãi. Giữa đám mảnh gỗ có hình một con ngựa đang phi, lông bờm buông về đàng sau, bốn vó như lướt trên mặt đất.

An đứng sửng ngó con ngựa mất đến năm sáu phút. Óc nó không ngừng làm việc. Đây nhất định là món đồ dự thi của Duyên rồi. nhỏ gớm thật! Nó chẳng hề nói cho ai biết việc nó dự thi, mà cũng chẳng cho ai biết nó có tài chạm gỗ.

Con ngựa gần như tuyệt hảo! Đến như con An đang ganh ghét với Duyên là thế mà vẫn phải nhận con ngựa là đẹp. Nếu như nó đem món đồ này đi dự thi, chắc nó đoạt giải mất. Chẳng còn ai tranh lại được với nó.

Sau khi nó đoạt giải, mọi người sẽ bắt đầu thán phục tài nó, và không chừng nhờ đó nó sẽ được mọi người thương mến. Có khi người ta còn quên cả cái việc nó đã làm bé Danh bị què nữa.

"Nếu Duyên đoạt giải, tất nó sẽ vui sướng như mở cờ trong bụng. Nó sẽ vênh vang bước lên lãnh giải trước một đám đông cử tọa. Chỉ nghĩ đến cảnh Duyên vênh vang vui sướng cũng đủ làm cho con An tức không chịu được. Tại sao nó lại được phép vui sướng? Không, không, nhất định nó không được phép vui sướng trở lại. Cơ hội may mắn đã tới, con An không thể chần chừ được nữa.

Cái bàn kê ngay sát lan-can hàng hiên. Một trận gió thổi tới làm tung bay những mảnh gỗ nhỏ nhẹ. Nếu là một trận gió lớn hơn, con ngựa gỗ chắc sẽ bị thổi lộn nhào; sẽ không một ai ngờ vực gì hết khi họ thấy con ngựa gỗ bị rơi gẫy và giẫm nát trong đám bùn đất dưới kia.

Nghĩ đến đây, An liền đưa tay hất cho con ngựa gỗ rơi xuống. Nó đụng vào đá với một tiếng rắc khô khan. An nhảy vội xuống bực thềm, dùng chân dẫm mạnh lên nó-phải, ai chẳng có thể vô tình dẫm lên một vật bị gió thổi từ cao rớt xuống.

Thế là con ngựa của Duyên bị gãy ra từng mãnh nằm lẫn lộn trong đám đất đá. Xong việc, con An thong thả bước về nhà.

Tuy nhiên, không hiểu sao trời tự nhiên mất đi ánh sáng, và cảnh vật nom không còn vẻ tươi đẹp như lúc trước nữa. An bâng khuân không hiểu tại sao, vì lúc ấy không hề có một áng mây che khuất mặt trời.

Một lát sau An đã về gần tới nhà nó ở. Lúc nó rẽ chỗ đường quẹo thì bé Danh nhìn thấy vui mừng reo lớn. Nó vừa gặp một chuyện lạ, và thú vị quá. Nếu là một đứa trẻ bình thường, tất nó đã chạy vù ra để khoe chị nó rồi. Nhưng đàng này, nó là một đứa bé què chân nên nó chỉ có thể chống nạng khập khiểng leo lên đồi.

"Chi An à," nó gọi lớn, cặp mắt long lanh. "Em chắc trong đóng củi có bà tiên chị à! Em làm một cái nhà nhỏ sau đống củi và em bắt gặp một con voi bé tí ti, có cả một cái vòi dài. Em kiếm nữa và em lại thấy một con lạc đà có bướu, một con thỏ tai dài. Em thấy cả bò, dê, cọp và một con hươu có cái cổ dài thật là dài. Chị An nè, đến đây em cho xem. Chị ơi đẹp quá. Chắc các bà tiên đã để chúng sau đống củi, phải không chị?"

"Tao không biết," con An đáp, giọng cáu kỉnh. Bé Danh ngạc nhiên ngẩng lên nhìn chị. Hình như chị nó chẳng hài lòng chút nào với cái tin này. Riêng đối với nó thì kể từ ngày nó gặp con Mướp trong chiếc vớ của nó dịp lễ Giáng sinh, đây là một điều vui mừng nhất xảy đến cho nó.

Tuy nhiên, để khi chị nó nhìn thấy những con vật kia, chắc chị nó sẽ hài lòng, chị nó chưa biết chúng xinh đẹp biết bao. Nó khập khiểng cố bước theo chị nó, vì lúc ấy con An bỗng đi nhanh khác hẳn những ngày thường có nó đi theo bên cạnh.

Nó kéo chị nó tới chỗ đống củi, rồi cúi xuống lôi từ trong một hốc củi ra một đoàn tượng thú vật bằng gỗ mà nó đã bày ngay ngắn trên một miếng củi phẳng. Nó hồi hộp nhìn chị nó, chờ đợi. Và khi thấy chị nó không để lộ ra một vẻ ngạc nhiên hay vui thích nào trên nét mặt, nó hoàn toàn thất vọng.

"Tao đoán có đứa trẻ nào vứt chúng ở đây," con An gằng giọng nói. "Mà việc gì mày phải làm ồn như vậy; chúng có gì là đẹp đẽ đâu. Tuổi mày cũng đã lớn rồi, không còn phải tuổi tin những chuyện thần tiên nữa."

Dứt lời, con An quày quả bước lên bực thang. Nó thấy bực mình ngay với chính nó. Nó đã làm buồn lòng bé Danh, phá tan niềm vui sướng của em nó. Sao nó có thể đối xử nói năng với em nó như vậy? Thật nó thấy bực mình với nó quá!

Tuy nhiên, trong sâu thẳm đáy lòng nó, nó biết rõ tại sao nó đã hành động như vậy. Nó đã làm một việc dối trá, đê hèn, và ngay ý nghĩ ấy dày vò tâm can nó. Tất cả niềm vui và ánh sáng hình như đã ra khỏi cuộc đời nó và chỉ để lại bóng tối nặng nề.

Giờ nó không còn thế nào xua đuổi hoặc sửa chữa được nữa. Nó chạy vội lên lầu, xô cửa vào phòng ngủ và nằm vật xuống giường khóc nức nở.