Ngày 9

Một Đời Sống Có Giá Trị

"Kỷ niệm người công bình được khen ngợi, song tên kẻ gian ác rục đi." (c. #7)

Câu hỏi suy ngẫm: Theo những câu châm ngôn này ai là người công bình? Đời sống họ có giá trị ra sao? Theo bạn một đời sống có giá trị được đo lường bằng cách nào? Câu châm ngôn nào bạn cần làm theo để đời sống bạn trở thành giá trị?

"Kỷ niệm người công bình được khen ngợi, song tên kẻ gian ác rục đi." Câu này cho thấy, khi một người chết đi ảnh hưởng của người ấy còn lưu lại lâu dài. Câu này tương tự với câu: "Trăm năm bia đá thì mòn, ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ." "Kỷ niệm người công bình được khen ngợi" nghĩa là khi một người tốt chết đi, ai cũng nhắc, cũng khen, cũng thương tiếc. Ngược lại, khi người gian ác chết đi sẽ không ai thương tiếc, không ai nhắc đến nữa. Khi Bạn chết rồi, người quen biết sẽ nhắc đến Bạn như thế nào? Người ta sẽ nhớ và thương tiếc hay tên Bạn sẽ đi vào quên lãng?

Người có lòng khôn ngoan, nhận tiếp những điều răn; nhưng kẻ có miệng ngu muội phải bị sa ngã. Câu này đối chiếu giữa đôi tai biết nghe và một cái miệng nói quá nhiều. Người khôn là người biết nghe và làm theo những lời giáo huấn. Ngược lại, người nói nhiều chỉ đem lại tai hại cho chính mình. "Miệng người ngu" là tiếng dùng để chỉ những người nói nhiều và nói những điều vô ích. Chúng ta cần lắng nghe, để ý đến lời khuyên dạy của người khác và thực hành hơn là nói những điều vô ích để rồi gặt lấy hậu quả tai hại.

Người nào theo sự ngay thẳng đi vững chắc, còn kẻ làm cong vạy đường lối mình bị chúng biết (c. #9). Câu này nghĩa là người nào sống ngay thẳng, liêm chính thì không có gì phải lo sợ, còn người gian dối trước sau rồi cũng sẽ bị người khác khám phá ra sự gian dối của mình. Chúng ta thường nói: "Có tật, giật mình." Người làm điều quấy bao giờ cũng phải sống trong lén lút, lo sợ; còn nếu sống ngay thẳng chúng ta không có gì phải che giấu, sợ hãi.

Kẻ nào nheo mắt làm cho ưu sầu, còn ai có miệng ngu muội bị sa ngã (c. #10). "Nheo mắt" là chữ dùng để chỉ hành động thiếu ngay thẳng. Phần đầu câu này cho chúng ta thấy hai điều: (1) Hành động gian dối thế nào cũng đưa đến hậu quả tai hại. (2) Chỉ một hành động nhỏ (một cái nheo mắt) có thể gây nên thiệt hại lớn. Câu: "Ai có miệng ngu muội bị sa ngã" tương tự với phần b của câu #8 đã nói ở trên. Lắm khi chỉ một cái nhìn, một cái bĩu môi cũng đủ làm người khác buồn hoặc tạo nên hiểu lầm tai hại. Chúng ta không nên coi thường những hành động không đẹp, tuy có vẻ nhỏ bé, vô hại nhưng thật ra có thể gây những thiệt hại to lớn.

Xin bạn đọc lại các câu châm ngôn trên một lần nữa, chọn một câu thích hợp, viết vào khoảng trống bên dưới và áp dụng trong ngày hôm nay.